Ôn tập bài Ai đã đặt tên cho dòng sông
Những bài viết hay nhất
II. HÌNH TƯỢNG DÒNG SÔNG HƯƠNG Sông Hương trong cái nhìn của nhà văn đã hóa thân thành một sinh thể có tâm hồn phong phú, có dòng đời trải qua nhiều thăng trầm, gian truân để cuối cùng bộc lộ vẻ đẹp thơ mộng, đầy cá tính, vừa trí tuệ, vừa dịu dàng, vừa ngọt ngào duyên dáng, vừa trầm tĩnh bởi chiều sâu văn hóa. Dòng sông Hương trong góc nhìn địa lí 1.1 Dòng sông nơi thượng nguồn – Đoạn trích được mở đầu bằng 1 nhận xét mang đậm tính chủ quan về dòng sông Hương: Trong những dòng sông đẹp ở các nước mà tôi nghe nói đến, hình như chỉ có sông Hương là thuộc về một thành phố duy nhất. Nhận xét này không chỉ đem lại cảm giác sở hữu đầy thương mến cho dòng sông quê hương mà còn thể hiện niềm tự hào sâu sắc khi mawcjnhieen đặt sông Hương ngang hàng với những dòng sông đẹp trên thế giới, thậm chí còn kiêu hãnh khẳng định sự độc đáo của dòng sông quê hương. Cách khái quát ít nhiều mang màu săc chủ quan, cảm tính, niềm tự hào đầy thiên vị, cảm giác sở hữu- tất cả đều là những trạng thái cảm xúc tình yêu. – Nói tới sông Hương xứ Huế, người ta thường có ấn tượng về sự bằng phẳng, êm đềm của dòng sông trong khung cảnh yên ả thnah bình của Huế. Riêng Hoàng Phủ Ngọc Tường, nhà văn đã không dừng lại ngắm nhìn khung cảnh kinh thành với vẻ sang trọng, cổ lính của sông Hương tỏng kinh thành Huế. Đặt dòng sông trong mối quan hệ với dãy Trường Sơn, nhà văn đã thể hiện cảm hứng khám phá, cắt nghĩa và lí giải cùng cái nhìn sâu sắc về cuội nguồn. Và đó cũng là một cảm giác quen thuộc của tình yêu. Như vậy, cảm hứng nghệ thuật đã được xác định ngay từ những dòng đầu tiên của đoạn trích, đó là tình yêu, niềm tự hào thân mến của dòng sông quê hương. – Với trí tưởng tượng, niềm say mê và tình yêu mãnh liệt, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã miêu tả dòng sông Hương ở khúc thượng lưu tỏng những vẻ đẹp hoang dại đầy cá tính. Hình ảnh so sánh về bản trường ca của rừng già khiến sông Hương hiện ra với cả chiều dào hùng vĩ và dòng chảy mãnh liệt trong sự ngưỡng mộ và say mê của nhà văn bởi trường ca là áng văn chương có dung lượng lớn thường mang đậm cảm hứng ngợi ca, còn rừng già lại là hình ảnh của những cánh rừng đại ngàn hoang sơ, bí ẩn, mênh mông- hình ảnh đêm đến săc thái hoang dại cho dòng sông nơi thượng nguồn, khi rầm rộ bóng cây đại ngàn, khi mãnh liệt qua ghềnh thác, khi cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn, và có khi lại dịu dàng say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên …- Câu văn dài với nhiều vế ngắt liên tiếp đã gợi dậy cái hư vang của rừng già, các danh từ cho thấy sự hoang sơ, bí ẩn; còn phép điệp cấu trúc cùng những động từ rất giàu sắc thái biểu cảm như tái hiện âm hưởng hùng tráng, mạnh mẽ của con sông giữa những cánh rừng đại ngàn. Những hình ảnh đối lập xuất hiện trong cách miêu tả uyển chuyển, tài hoa đã giúp nhà văn làm hiện lên dòng sông Hương nơi thượng nguồn với đồng thời cả sức mạnh và vẻ đẹp. Dòng sông với những lớp sóng hung hãn cuộn trào cùng sự tiếp sức của thác ghềnh, sóng gió, những xoáy hút dữ dội tiềm ẩn nỗi kinh hoàng của vực sâu, những miên man da diết của cỏ cây hoa lá nơi rừng đại ngàn; do đó, sông Hương vừa tràn đầy sức mạnh hoang sơ, man dại, vừa ngời sáng vẻ đẹp rực rỡ, kiêu sa, lại vừa khơi gợi những say mê, bí ẩn… Không dừng lại trong miêu tả trực tiếp, nhà văn còn dùng phép nhân hóa khiến dòng sông được nhìn như một cô gái Di gan phóng khoáng và man dại với bản lĩnh gan dạ, tâm hòn tự do và trong sáng. Tính cách mạnh mẽ, phóng túng của những cô gái bô hê miêng ưa thích cuộc sống tự do, nay đây mai đó, những cô gái bí ẩn và xinh đẹp, yêu thích hát ca, nhảy múa được gắn cho dòng chảy hoang dã khiến sông hương khúc thượng nguồn càng trở nên quyến rũ đắm say. Nhà văn lí giải sự tương phản của sông Hương ở hai khúc thượng lưu và hạ lưu không phải bằng những kiến thức địa lý đơn thuần mà còn bằng cái nhìn suy tư thấm đẫm tình yêu. Trong cái nhìn ấy, sông Hương hiện ra như một người con gái vốn mang trong mình những sức mạnh hoang dã của rừng già, nay đã tự chế ngự để nhanh chóng tạo cho mình một sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ khi về với Huế – sự dịu dàng như một cái bến bình yên sau những thác ghềnh, sóng gió, trí tuệ sau những trải nghiệm gian truân… Với cách nhìn ấy, sông Hương trong thành phố Huế vẫn mang vẻ êm đềm bình lặng như cách cảm nhận quen thuộc trong thơ ca nhưng không nhạt nhẽo, hời hợt, không buồn tẻ đơn điệu mà thâm trầm, sâu sắc – đó là vẻ đẹp kín đáo của con người tuyệt đối không muốn bộc lộ cái quá khứ của nửa cuộc đời đầu oanh liệt đã vĩnh viễn ở lại với những cánh rừng đại ngàn. Đây thực sự là cách nhìn mới mẻ, đầy yêu thương và trân trọng với vẻ đẹp thơ mộng của sông Hương trong thành phố Huế. => Những hình ảnh phong phú, ấn tượng, những liên tưởng tài hoa và thủ páp nhân hóa đặc sắc đã làm hiện lên dòng sông Hương khúc thượng nguồn với vẻ đẹp của một sức sống mãn liệt đầy cá tính, từ đó cho thấy cách cảm nhận lãng mạn và suy nghĩ có bề sâu trí tuệ của nhà văn.
(Nguồn: https://dehoctot.edu.vn/tong-on-ai-da-dat-ten-cho-dong-song.html)
Những bài viết hay nhất 2
Ôn tập môn văn: Ai đặt tên cho dòng sông?
13/04/2009 | 10:22
Ôn tập môn văn: Ai đặt tên cho dòng sông?
TPO - Mục đích chuyên đề này nhằm giúp các em củng cố những kiến thức cơ bản xoay quanh tác phẩm “Ai đã đặt tên cho dòng sông”.
- Hình tượng dòng Hương qua cảm nhận độc đáo của nhà văn.
- Hình tượng nhân vật tôi nhạy cảm, giàu suy nghiệm.
- Phong cách tùy bút Hoàng Phủ Ngọc Tường.
KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Khái quát:
a. Tác giả:
+ Tiểu sử
- Sinh ra, nhiều năm sống và hoạt động cách mạng, công tác tại Huế > gắn bó với đất và người nơi đây, am hiểu sâu sắc cội nguồn và linh hồn văn hóa xứ sở.
+ Con người:
- Trí thức yêu nước.
- Vốn hiểu biết sâu rông trên nhiều lĩnh vực.
+ Sáng tác:
- Sở trường: bút kí, tùy bút.
- Phong cách nghệ thuật:
• Sự kết hợp nhuần nhuyễn
o Giữa chất trí tuệ và chất trữ tình.
o Nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều trên nền tảng hiểu biết sâu rộng về triết học, văn hoá, lịch sử…
• Hành văn: hướng nội (hướng vào bên trong, vào thế giới nội tâm nhiều trăn trở, thâm trầm, sâu lắng), súc tích, mê đắm, tài hoa.
b. Tác phẩm
+ Xuất xứ:
- Viết tại Huế, 1981.
- In trong tập sách cùng tên > lấy tác phẩm làm nhan đề cho một tập bút kí > vị trí văn học sử: tác phẩm bút kí tiêu biểu của nhà văn.
+ Bố cục:
- Đoạn 1 (từ đầu - dưới chân núi Kim Phụng): Sông Hương nhìn từ nguồn cội.
- Đoạn 2 (tiếp – quê hương xứ sở): Sông Hương trong mối quan hệ với kinh thành Huế.
- Đoạn 3 (còn lại): Sông Hương trong mối quan hệ với lịch sử dân tộc, với cuộc đòi và thi ca..
2. Phân tích
a. Đoạn 1: Sông Hương nhìn từ nguồn cội.
+ Nhìn từ cội nguồn: có mối quan hệ sâu sắc với dãy Trường Sơn: như một “bản trường ca của rừng già” với nhiều tiết tấu trầm bổng.
- Rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn > hùng tráng.
- Mãnh liệt vượt qua ghềnh thác > ào ạt.
- Cuộn xoáy như những cơn lốc vào những đáy vực sâu > dữ dội.
- Dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi của hoa đỗ quyên rừng > nên thơ, tình tứ, mê đắm.
+ Biện pháp nhân hoá: Sông Hương như “cô gái Di - gan phóng khoáng và man dại”, với “bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và trong sáng” > nữ tính, vừa dịu dàng vừa mãnh liệt hoang sơ > không chỉ ngắm nghía “khuôn mặt kinh thành”, nhà văn còn khơi về nguồn cội để khám phá vẻ đẹp tâm hồn thăm thẳm mà chính dòng sông cũng không muốn bộc lộ.
Hé mở một phát hiện mới của tác giả về vẻ dẹp của Sông Hương: Người ta hay nghe tới sông Hương gắn với Huế “dịu dàng pha lẫn trầm tư”, êm đềm, trong trẻo nay lại biết tới phần dữ dội, mê hoặc, khó cưỡng của dòng sông.
b. Đoạn 2: Sông Hương trong mối quan hệ với kinh thành Huế
+ Quan hệ giữa sông Hương và có đô: “người tình mong đợi” >hành trình về cố đô được hình dung như “một cuộc tìm kiếm có ý thức” một người tình trong mộng của người con gái.
+ Hành trình về xuôi tìm “người tình mong đợi”
- Giữa cánh đồng Châu Hoá đầy hoa dại: là “cô gái đẹp ngủ mơ màng” > gợi nhớ truyện cổ tích “Công chúa ngủ trong rừng” > vẻongf đẹp lãng mạn của câu chuyện cổ.
- Khi ra khỏi vùng núi: “chuyển dòng liên tục, vòng những khúc quanh đột ngột’, “vẽ một hình cung thật tròn, ôm lấy chân đồi Thiên Mụ, vượt qua, đi giữa âm vang, trôi di giữa hai dãy đồi sừng sững như thành quách, với những điểm cao đột ngột” > linh hoạt, rạo rực sức trẻ và sự khao khát.
- Qua Vọng Cảnh, Tam Thai, Lựu Bảo: “mềm như tấm lụa”
- Qua những dãy đồi tây nam thành phố: ánh lên “những mảng phản quang nhiều màu sắc” “ sớm xanh, trưa vàng, chiều tím”
- Qua lăng tẩm đền đài: “vẻ đẹp trầm mặc nhất” “như triết lí, như cổ thi” > so sánh độc đáo, giàu sức gợi > tả mặt nước phẳng lặng và không gian bờ bãi u tịnh bằng liên tưởng tới triết học, thơ cổ > nổi bật vẻ thâm nghiêm, bao nhiêu thăng trầm lịch sử, bao nhiêu dời đổi của các triều đại đã tạo thành trầm tích văn hóa lặn vào vẻ đẹp ngàn năm không suy xuyển của dòng nước > thấp thoáng hình ảnh một “cái tôi” giàu suy tư.
- Khi gặp tiếng chuông chùa Thiên Mụ: tươi tắn và trẻ trung
Nhận xét:
• Sông Hương chảy qua nhiều địa danh khác nhau, mỗi địa danh mà chỉ nhắc thôi ngưòi ta đã thấy bao tầng sâu văn hiến > nhiều dáng vẻ Sông Hương được khám phá ở nhiều góc nhìn.
• Diện mạo: vừa mạnh mẽ vừa dịu dàng.
• Bút pháp: kể và tả, sự liệt kê được thơ hoá bằng thụ cảm tài hoa, tinh tế.
+ Sông Hương khi chảy vào thành phố:
- Giữa những biền bãi xanh biếc của ngoại ô Kim Long: Vui tươi hẳn lên > tâm trạng của một người đi xa “tìm đúng đường về”, nao nức bồi hồi giữa bờ bãi than thuộc của quê hương.
- Giáp mặt thành phố ở Cồn Giã Viên: uốn một cánh cung rất nhẹ sang Cồn Hến > làm cho dòng sông mềm hẳn đi, như một tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu > so sánh lạ, dùng tiếng “vâng” vốn trừu tượng, e ấp, ngập ngừng, ý vị, thiêng liêng trên bờ môi cô gái đang yêu để tả hình dáng mềm mại nơi cánh cung của dòng sông > cái nhìn tình từ, thống nhất, đem lại cho người đọc những khoái cảm thẩm mĩ độc đáo.
- Liên tưởng và suy tư của nghệ sĩ:
• So sánh sông Hương với sông Xen của Paris, sông Đa-nuýp của Bu-đa-pét > những tên sông đã trở thành linh hồn của thủ đô các nước, thành biểu tượng văn hóa của quốc gia > ngầm thể hiện lòng tự hào về sông Hương và kinh thành Huế. (Liên hệ với Nguyễn Trãi trong “Bình Ngô đại cáo”: đặt các triều đại Việt Nam sánh ngang với các triều đại Trung Hoa)
• Liên tưởng khi từ khói lửa miền Nam tới Lê –nin-grát, đứng nhìn sông Nê-va, lâu năm xa Huế:
o Sống dậy giấc mơ lộng lẫy của tuổi dại: muốn hóa làm một con chim nhỏ đứng co một chân trên con tàu thủy tinh để đi ra biển.
o Cuống quýt vỗ tay, nhưng sông Nê-va đã chảy nhanh quá, không kịp cho lũ hải âu nói một điều gì với người bạn của chúng đang ngẩn ngơ trông theo > Hai nghìn năm trước: triết gia Hi Lạp “khóc suốt đời vì dòng sông trôi đi quá nhanh”.\
o Nhớ lại con sông Hương: “quý điệu chảy lững lờ của nó khi đi ngang thành phố”> điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế.
Khám phá vả cảm nhận sâu sắc đặc trưng riêng của dòng sông khi chảy qua kinh thành Huế: điệu chảy êm đềm, chậm mềm, lặng lẽ, như không vương vấn chút nào cái xô bồ của thời gian, sự nuối tiếc của con người vì mọi thứ một đi không trở lại > Sông Hương nguyên sơ, trăm năm không đổi thay, như mang thần thái, quan niệm vũ trụ tuần hoàn của Phương Đông, như điệu chảy thời gian bất di bất dịch trong thơ ca cổ điển Việt Nam và Trung Hoa > Sông Hương mang cảm nghiệm thời gian và niềm tự hào của nhà thơ.
- Sông Hương “trong khoảnh khắc trùng lại của sông nước”: người tài nữ đánh đàn lúc đêm khuya > liên tưởng:
• Nền âm nhạc cổ điển Huế: “được sinh thành trên mặt nước của dòng sông này” > Sông Hương gắn với lịch sử âm nhạc lâu đồi của Huế, là cái nôi hình thành nền âm nhạc truyền thống > gợi nhắc đến sông Nile, sông Hắng, sông Hoàng Hà – cũng là những cái nôi hình thành những nền văn hóa lớn trên thế giới > nhà văn cảm nhận dòng sông ở góc độ văn hóa.
• Nguyễn Du và Truyện Kiều > linh hồn, niềm tự hào của quốc văn Việt Nam > dòng sông mang những thổn thức của cha ông, gắn bó với các giá trị văn hóa, văn học kinh điển của dân tộc > là dòng chảy vắt từ quá khứ, mang bao phù sa, trầm tích văn hóa hiện diện trong ngày hôm nay.
+ Nỗi lưu luyến khi rời khỏi kinh thành:
- Rời khỏi kinh thành, chếch về hướng chính bắc.
- Sực nhớ điều gì chưa kịp nói > đột ngột đổi dòng dể gặp lại thành phố lần cuối
- Liên tưởng:
• Rất lạ với tự nhiên và rất giống với con người ở đây > nỗi vương vấn, chút lẳng lơ kín đáo của tình yêu
• So sánh: sông Hương, kinh thành Huế - nàng Kiều, Kim Trọng > Tấm lòng người dân Châu Hóa xưa mãi mãi chung tình với quê hương xứ sở
Có 3 so sánh bắc cầu: sông Hương trong khúc ngoặt chia tay kinh thành Huế -Thúy Kiều trong đêm tình tự gửi lời nguyện thề cùng Kim Trọng – người Châu Hóa mãi thủy chung với xóm làng > từ dòng chảy khác lạ của dòng sông liên tưởng tới mối tình kín đáo, e ấp, trước sau như nhất của Kim – Kiều, so sánh với tình yêu quê hương xứ sở của người Huế > mượn tình cảm riêng để khái quát mối tình chung, làm cho tình yêu đất, yêu nước không chung chung, to tát mà mềm mại, ý vị, tinh tế, mà đằm thắm, thiêng liêng, sâu sắc.
(Nguồn: https://tienphong.vn/on-tap-mon-van-ai-dat-ten-cho-dong-song-post157970.tpo)
Những bài viết hay nhất 3
Trọng tâm kiến thức tác phẩm Ai đã đặt tên cho dòng sông? – Ôn thi THPTQG
Jan 8th, 2019 · 1 Comment
QUẢNG CÁO
Mgid
Mgid
Bất lực tài chính! Có sim Viettel vay nhanh 80 triệu trong 2 phút
Avay
Những cầu thủ được mệnh danh ông vua danh hiệu Quả bóng vàng
Brainberries
Có sim Viettel là có khoản vay hết sẩy! Vay 80 triệu trong 2 phút
Avay
Chán ngán thức ăn ngày Tết vì dầu mỡ - Vị cứu tinh này giúp bạn
Kalite
I. Ý NGHĨA NHAN ĐỀ AI ĐÃ ĐẶT TÊN CHO DÒNG SÔNG?
Ai đã đặt tên cho dòng sông? Câu hỏi tu từ đặt ra “với trời, với đất” đưa nhà văn và độc giả về với hành trình lịch sử, tìm vê’ cội nguồn văn hoá dân tộc. Từ đó dòng sông Hương hiện ra trên nhiều phương diện địa lí, lịch sử, văn hoá, thơ ca… Kết thúc tuỳ bút là một huyền thoại rất đẹp, bộc lộ cái tôi trữ tình suy tư: “Con người ở hai bờ đã nấu nước trăm loài hoa đổ xuống sông, để làn nước thơm tho mãi”. Tác giả gửi gắm vào đó tất cả ước vọng muốn đem cái đẹp và tiếng thơm để xây đắp văn ho á lịch sử.
Nhan đề và kết thúc tác phẩm thể hiện rõ chủ đề và phong cách bút kí của tác giả: giàu sức gợi cảm, thấm đẫm chất thơ. Qua đó tác giả ca ngợi sông Hương – con sông gắn bó với lịch sử, văn hoá Huế của dân tộc ta. Tác phẩm thể hiện lòng yêu mến say mê cảnh vật, văn hoá đất nước. Hình ảnh dòng sông đất nước được thể hiện bằng tài năng của một cây bút giàu chất trí tuệ, chất văn hoá và ngôn ngữ trong sáng, chọn lọc, tinh tế.
NỘI DUNG QUẢNG CÁO
Mgid
Mgid
Những cầu thủ được mệnh danh ông vua danh hiệu Quả bóng vàng
Brainberries
Bất lực tài chính! Có sim Viettel vay nhanh 80 triệu trong 2 phút
Avay
Bí quyết làm tình lâu gấp 10 lần với mẹo đơn giản này
Sức Khỏe Nam Giới
Có sim Viettel là có khoản vay hết sẩy! Vay 80 triệu trong 2 phút
Avay
II. BỐ CỤC
Bài kí có ba phần, đoạn trích trong sách giáo khoa gổm nội dung chủ yếu của phần thứ nhất. Có thể chia đoạn trích thành ba đoạn với ba ý lớn:
Đoạn 1 (Từ đầu đến “dưới chân núi Kim Phụng”): Cảm xúc chung về dòng sông Hương, đồng thời cũng là vẻ đẹp của dòng sông ở vùng thượng nguổn.
Đoạn 2 (Tiếp theo đến “mãi mãi chung tình YỚi quê hương xứ sở”): vẻ đẹp của dòng sông ở vùng đổng bằng và đoạn chảy qua thành phố Huế.
Đoạn 3 (Phẩn còn lại): vẻ đẹp của dòng sông Hương gắn liền YỚi những cội nguồn lịch sử và văn hoá.
III. VẺ ĐẸP CỦA SÔNG HƯƠNG QUA CÁC GÓC NHÌN KHÁC NHAU
– Dòng sông gắn liền với mảnh đất kinh kì và cố đô Huế lại mang tên của một người con gái và cái tên ấy còn gắn với những huyền thoại, truyền thuyết đầy bí ẩn.
– Vẻ đẹp riêng của của dòng sông còn ở cái nét dịu dàng đằm thắm, chứa đựng một chiều sâu văn hoá – lịch sử: “mang một sắc đẹp dịu dàng và trí tuệ, trở thành người mẹ phù sa của một vùng văn hoá xứ sở”.
+ Ở nơi đầu nguồn, dòng sông có quan hệ mật thiết với những cánh rừng đại ngàn của dải Trường Sơn hùng vĩ. “Nó đã là một bản trường ca của rừng già, rầm rộ giữa bóng cây đại ngàn, mãnh liệt qua những ghềnh thác, cuộn xoáy như cơn lốc vào những đáy vực bí ẩn, và cũng có những lúc nó trở nên dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng”.
+ Nếu chỉ nhìn ngắm bề ngoài, “sẽ không hiểu một cách đầy đủ bản chất của sông Hương, không hiểu thấu phẩn tâm hồn sâu thẳm của nó mà dòng sông hình như không muốn bộc lộ…”
– Sự thay đổi vê’ cảnh sắc dòng Hương giang xuôi về vùng đồng bằng và đoạn chảy qua thành phố Huế được ví như hình ảnh của “người con gái đẹp nằm ngủ mơ màng giữa cánh đồng Châu Hoá đầy hoa dại” được một người tình mong đợi đến đánh thức. Ngay từ khi ra khỏi vùng núi, “sông Hương đã chuyển dòng một cách liên tục, vòng giữa những khúc quanh đột ngột, uốn mình theo những đường cong thật mềm, như một cuộc tìm kiếm có ý thức để đi tới nơi gặp thành phố tương lai của nó”.
+ Như một nàng tiên được đánh thức từ giấc ngủ đại ngàn với nhiều thế kỉ đi qua, dòng sông bỗng bừng lên sức trẻ phố phường với những khát vọng thanh xuân của nó.
+ Nó chuyển dòng liên tục, đột ngột nhưng mạnh mẽ và dứt khoát để đến khi trước lúc vào thành phố, dòng sông đã “mềm như tấm lụa, với những chiếc thuyền xuôi ngược chỉ bé bằng con thoi”.
– Dòng nước trong xanh, phẳng lặng, điệu hò trên sông, khói sương lãng đãng trên mặt nước, “tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga tận bờ bên kia, giữa những xóm làng trung du bát ngát tiếng gà…” cùng với màu sắc nền trời phía tây nam thành phố sớm xanh, trưa vàng, chiều tím, những lăng tẩm vua chúa “được phong kín trong lòng những rừng thông u tịch và niềm kiêu hãnh âm u…” tất cả đã góp phần cùng làm nên một cố đô Huế thêm tĩnh lặng, trầm mặc và uy nghiêm.
– Về đến thành phố, “sông Hương vui hẳn lên với những biền bãi xanh biếc của vùng ngoại ô…” nhưng vẫn giữ được nét e lệ rất dịu dàng, tinh tế của một người con gái, “như một tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu”.
– Đến khi phải xa thành phố, sông Hương dường như cũng có tình cảm như con người. Nó giống như một người tình quyến luyến, bịn rịn, dùng dằng quá lâu trước lúc chia tay nên giây phút phải cách biệt thì lại như hớt hải, nhớ nhớ quên quên vì vẫn còn một điều gì đấy muốn trao gửi với tình nhân thành Huế: “như sực nhớ một điều gì chưa kịp nói, nó đột ngột đổi dòng, rẽ ngoặt sang hướng đông tầy để lại gặp thành phố lần cuối ở góc thị trấn Bao Vinh xưa cổ”.
– Những con thuyền rời bến và êm êm xuôi mái trên dòng sông, những bờ bãi phẳng lặng… đã đi vào thơ Hàn Mặc Tử, Tố Hữu, Thu Bồn,… trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho âm nhạc. Những công trình kiến trúc của cố đô phải chăng cũng được gợi cảm hứng sáng tạo từ dáng vẻ trầm tư của con sông?
– Vẻ đẹp của dòng sông Hương từ điểm nhìn của nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau:
+ Từ góc độ hội hoạ, sông Hương và các chi lưu của nó tạo thành những khúc ngoặt mạnh mẽ, những đường cong gợi cảm hay những nét cọ tinh tế để làm nên dáng vẻ cổ kính của cố đô.
+ Từ góc độ âm nhạc, sông Hương “đẹp như một điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế với giai điệu chậm rãi, sâu lắng, trữ tình.
+ Từ góc độ văn hoá, sông Hương được gắn với âm nhạc trữ tình cổ điển Huế và dòng thơ ca trữ tình của các nhà văn hoá, nhà thơ lớn nhiều thời đại. Nó có thể gợi ra hình ảnh “một người tài nữ đánh đàn lúc đêm. khuya”, có thể liên tưởng đến Nguyễn Du và Truyện Kiêu với cảnh Nguyễn Du từng lênh đênh trên dòng sông này và đã diễn tả điệu Tứ đại cảnh của nhã nhạc Huế qua tiếng đàn của nàng Kiều…
Sống Hương dường như cũng được tái sinh trong vẻ đẹp hùng tráng “kiếm dựng trời xanh” của thơ Cao Bá Quát trong “dòng sông trắng/ lá cây xanh” của thơ Tản Đà; hay trong nỗi quan hoài vạn cổ của thơ Bà Huyện Thanh Quan; và cũng có thể còn có trong sức mạnh phục sinh tâm hồn con người của thơ Tố Hữu,…
– Từ góc độ lịch sử, dòng sông Hương từng là dòng sông bảo vệ biên thuỳ thời Đại Việt, từng soi bóng kinh thành Phú Xuân của Nguyễn Huệ, từng chứng kiến những cuộc khởi nghĩa của phong trào Cần Vương, Cách mạng tháng Tám, rồi cuộc Tổng tấn công năm Mậu Thân 1968 và ngày đất nước toàn thắng 30/4/1975…
+ Nhìn ở góc độ tình yêu: Sông Hương như một người tình dịu dàng và chung thuỷ:
♦ “Rời khỏi kinh thành, sông Hương chếch về hướng chính bắc”.
♦ “Và rồi, như sực nhớ lại một điều gì chưa kịp nói, nó đột ngột đổi dòng, rẽ ngoặt sang hướng đong tầy để gặp lại thành phố lần cuối ở góc thị trấn Bao Vinh xưa cổ”.
♦ Tác giả liên tưởng tình tiết này rất giống con người. Khúc ngoặt bất ngờ đó tựa như một “nỗi vương vấn, cả một chút lẳng lơ kín đáo của tình yêu”…
IV. NÉT ĐẶC SẮC. CHẤT TRÍ TUỆ VÀ CHẤT THƠ CỦA VĂN PHONG TÁC GIẢ QUA ĐOẠN TRÍCH
*Nét đặc sắc trong đoạn trích
– Soi bóng tâm hồn với tình yêu say đắm, lắng sâu niềm tự hào tha thiết đối với quê hương, xứ sở và đối tượng miêu tả, khiến đối tượng trở nên lung linh, huyền ảo, đa dạng như đời sống, như tâm hồn con người.
– Sức liên tưởng kì diệu, sự hiểu biết phong phú vê’ kiến thức địa lí, lịch sử, văn hóa, nghệ thuật và trải nghiệm của bản thân.
– Ngôn ngữ trong sáng, phong phú, uyển chuyển, giàu hình ảnh, giàu chất thơ, sử dụng nhiều phép tu từ như: so sánh, nhân hóa, ẩn dụ…
– Có sự kết hợp hài hòa của cảm xúc, trí tuệ, chủ quan và khách quan.
*Chất trí tuệ và chất thơ của Hoàng Phủ Ngọc Tường
– Chất trí tuệ
+ Hoàng Phủ Ngọc Tường vận dụng những am hiểu trong ca dao Huế vào bút kí của mình:
Bốn bể núi phủ mây phong
Mảnh trăng thiên cổ bóng tùng vạn niên
+ Vận dụng thơ của Tản Đà “Dòng sông trắng – lá cây xanh”, thơ của Tố Hữu, Cao Bá Quát, Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Du.
+ Những hiểu biết về phương diện địa lí để miêu tả vẻ đẹp của sông Hương từ thượng nguồn, đến đồng bằng, cho đến cố đô Huế.
+ Những hiểu biết về lịch sử văn hoá.
+ Sự liên tưởng so sánh với các công trình kiến trúc của Hy Lạp, La Mã, nền văn minh châu Âu.
+ Những tác phẩm văn học châu Âu, những lời nhận xét của các nhà khoa học nước ngoài.
– Chất thơ
+ Cách ví von, so sánh đầy chất thơ, mượt mà, ý vị.
“Chiếc cầu trắng của thành phố in ngần trên nền trời, nhỏ nhắn như những vành trăng non”. Và “giáp mặt thành phố ở Cổn Giã Viên, sông Hương uốn một cánh cung rất nhẹ sang đến Cồn Hiến, đường cong ấy làm cho dòng sông mềm hẳn đi như một tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu”. Hay “Sông Hương là vậy, là dòng sông của sử thi viết giữa màu cỏ lá xanh biếc”.
+ Những câu văn có sự mài dũa, đẽo gọt kĩ càng, nhẹ nhàng như một câu thơ.
(Nguồn: https://hoc360.net/trong-tam-kien-thuc-tac-pham-ai-da-dat-ten-cho-dong-song-on-thi-thptqg/)
(Nguồn: https://hoctot.net.vn/ai-da-dat-ten-cho-dong-song)